De media en de politieke partijen zijn erover verdeeld. De een vindt het een gigantisch goed plan om woon-werkverkeer extra te belasten om zo OV gebruik te stimuleren, de ander andere vindt het een nachtmerrie.
Het klinkt als een goed idee om de klimaatdoelen te bereiken, gewoon het autorijden duur maken zodat men het OV wel in moet (waar fietsen / elektrische scooters niet logisch zijn). Dat laatste voelt alleen een beetje dictatoriaal, mensen dwingen iets te doen wat ze misschien helemaal niet willen. Dus als we dwang willen gaan gebruiken, moet het wel logisch zijn; Immers dwang omwille van dwang moeten we niet willen.
Wat zeggen de cijfers
Eerst wil ik een paar cijfers aanhalen, daarna wat praktijkvoorbeelden van mensen die ik ken en zelfs mijn persoonlijke situatie. Ik zal daarom ook de woon en werklocaties iets breder houden in die gevallen, dus niet de straat maar de algemene locatie gebruiken. Dus ja, mensen gaan zichzelf herkennen in dit verhaal.
Waar woont wie in het land? Het CBS geeft aan waar hoogopgeleiden wonen, dus dan weten we ook gelijk waar de laagopgeleiden wonen. We zien dat hoogopgeleiden vaker in de stad wonen en werken [1][2][3][4][5]. Ook zien we dat dat hoogopgeleide meer met het OV gaan[6], wat logisch is, ze wonen en werken in de stad.
Ook weten we dat het OV steeds slechter presteert, het OV is zelfs trager in de spits dan een auto[7]. En dat je vanuit de regio’s moeilijk naar de stad komt[8].
Wat zegt de praktijk
De cijfers zijn leuk, maar zeggen eigenlijk niets. Laten we kijken naar wat praktijkvoorbeelden.
Voorbeeld 1: Eigen situatie – Heel naar TUe
Als ik naar de universiteit wil reizen met het OV, dan ga ik vanuit Heel naar de TUe. Volgens 9292.nl doe ik daar 81 minuten over, dat is bijna anderhalf uur. Het kost mij ook voor een enkeltje 13,26. Dat is voor heen en weer 26,52. Ik ga 3 dagen naar de campus, maar laten we kijken naar abonnementen. Dat was onduidelijk bij Arivva:

Maar okay, leuk, streekbus blijkbaar, dan kennen ze mijn dorpje niet waar ze wel stoppen(2 haltes)…… Okay dan. Maar, van de halte het dichtstbij Heel naar Roermond = 70,20 per maand. Dan Roermond naar Eindhoven met de trein is een extra 281,60 per maand. Dat is 351,80 euro per maand, met abonnementen die je niet op pauze kan zetten als je een weekje vrij hebt…. De losse ritten kosten per maand 318,24 euro. Dat is wel goedkoper en minder makkelijk.
Nu kijken we even naar mijn auto rit, ik doe er 40 minuten over. Dat is minder dan de helft van enkeltje met het OV, dan hoef ik niet over te stappen en een flink eind door het weer te lopen naar de campus.
Ik rij elektrisch, ik doe ongeveer 12,8 km / kWh, een kWh kost mij gemiddeld 25 cent, het is 49 km dus een enkeltje kost mij 0,96 euro enkele rit. Dus zeg twee euro per dag en dan kost het parkeren ook nog eens 2 euro per dag, 4 euro totaal.
Dat is dan per maand 48 euro.
Dus niet alleen bespaar ik 270,24 euro per maand(vergeet afschrijving, verzekering e.d. de auto heb ik toch al), ik bespaar ook nog eens 984 minuten per maand, dus 16,4 uur. Dat is een halve werkweek qua uren.
Ik rij erg vroeg naar de campus en ga vroeg naar huis, waardoor ik nooit file heb. Het gaat dus heel veel kosten om mij uit de auto te halen. In die 16,4 uur kan ik, als ik die extra zou werken makkelijk 500 euro kunnen verdienen. Dat samen met die 270 euro, dat zijn de extra kosten die belast zouden moeten worden om quitte te spelen met het OV.
Voorbeeld 2: Havenarbeider – Krimpen a/d IJssel naar de Botlek
Het tweede voorbeeld is een havenarbeider die ik ken. Die gaat iedere dag met de auto vanuit Krimpen naar de Botlek; De reden hiervoor wordt ons gauw duidelijk. Hieronder alle ritten op een maandag.

Zoals te zien, er zit nergens een mooie 8,5 uur tussen, 9 uur op zijn minst. Dat is al niet zo handig. Plus je ziet het, een kleine vertraging ergens en je kan al niet meer naar je werk, of er is overwerk, dan hang je. Ziek moet je ook maar niet worden, je moet het uitzitten tot het einde van de dag.
De rit is gelukkig wel betaalbaarder, 7,60 gemiddeld. Je moet wel elke zoveel tijd overstappen en je zit in de spits. Je doet er minstens 90 minuten over.
Nu doe je er volgens de ANWB routeplanner 28 minuten over. Maak dat een uur als je file hebt, dan nog steeds heb je een half uur over. Ook zegt de ANWB dat je er 4,89 euro voor kwijt bent om heen te rijden. Dan heb je wel alle flexibiliteit.
Wederom bespaar je per maand flink wat (5 dagen per week) 108 euro en 2480 minuten, dat is 41,33 uur, meer dan een hele werkweek qua tijd! Persoonlijk schrok ik van die 41 uur.
Het is in deze situatie logisch dat deze persoon de auto verkiest boven het OV. (Ook geloof ik niemand die claimt dan wel met het OV te gaan.)
Voorbeeld 3: Werktuigbouwkunde (HBO) – Rotterdam naar TU Delft
En nu komen we in het mooie terrein. Een hoogopgeleide die in de stad woont en dus alle voordelen heeft volgens de eerder geziene bronnen. Laten we eens kijken.

Wow! Als je in het centrum van de stad woont en naar het centrum van een andere stad wilt, dan stelt dat niets voor! Zeg dat je er 30 minuten over doet.
Met de auto doet deze persoon er, volgens de ANWB routeplanner, zo’n 20 minuten over en kost een enkeltje 1,93. Dat ligt heel dicht bij die 5,50 die je kwijt bent met het OV. En dan hebben we het nog niet eens over de kosten van een parkeervergunning in de stad, de kosten om je auto bij de campus te parkeren e.d.
Een abonnement voor de trein kost 94,60 en die van de bus kon ik niet vinden, die EBS vervoerder zijn site doet het niet lekker voor mij. Maar laten we het 50 euro maken. Dus zo’n 140 euro per maand. Vergeleken met 77,20 euro voor de auto. Als je dan die parkeervergunning, parkeerkosten te Delft meeneemt, zit je er vast over. Voor de besparing van 400 minuten dus 6,67 uur is dat misschien nog rendabel, het is 20 minuten per dag.
In dit geval zou ik waarschijnlijk het OV verkiezen boven de auto. Jammer genoeg is dit de bevestiging dat hoogopgeleide makkelijker deze keuze kunnen maken. Ze verdienen meer en het land lijkt beter op hun ingericht. Dit zeg ik als zelf hoogopgeleide.
Aanvulling
Recent heb ik begrepen dat een van mijn familieleden, rond mijn leeftijd, de stad heeft moeten verlaten omdat hij de huur niet kon opbrengen. Die woont nu in een van de dorpjes eromheen.
Het mooiste is nog wel, hij werkt voor het OV(chauffeur), maar gaat met een brommer naar zijn werk omdat hij anders niet lekker op het werk kan komen. Van alle ironische dingen die we hebben aangehaald in dit artikel, is dit het mooiste en de meest bevestigende. Zelfs het proletariaat die voor de rijke het OV moet besturen, gaat niet met het OV naar het werk.
Conclusie
We hebben de cijfers gezien van het CBS en dergelijke, hieraan konden we weinig duidelijks uit halen; In ieder geval niet iets wat we direct kunnen omzetten in mooie cijfers die inzicht geven. Wel gaven ze inzicht dat het OV in de stad oneindig keer beter is dan in de regio; En wie wonen er in de stad? De hogeropgeleide. Ook al zeggen de cijfers dat je dan nog steeds sneller uit bent met de auto.
Dan zou de auto altijd beter zijn volgens de cijfers. Maar gelukkig hebben we voorbeelden van mensen zelf, en kunnen daar een conclusie uittrekken. Het zijn er drie en ze zijn misschien minder rooskleurig dan gedacht.
- Het OV is prachtig als je hoogopgeleid bent
- Het OV is slecht als je in de regio woont
- Het OV is slecht als je laagopgeleid bent (en dan woon je dus vaak in de regio)
En geen conclusie maar misschien niet onbelangrijk, het OV kan ook gewoon te duur zijn. De arbeider is nou niet de persoon die geld teveel heeft[9] en in de regio woont en werkt. Dan kan de auto eruit als besparing, maar mag het proletariaat dan niet meer bij familie op bezoek?
Discussie
Het is dan ook tenenkrommend om te zien dat elitaire sociale partijen, die zeggen op te komen voor de arbeider (zoals de partij van de Arbeid), autobezit en autogebruik zwaarder willen belasten. Want wat ze dan eigenlijk gaan doen, is de onderkant van de samenleving een trap nageven. De bekende opmerking die ik alleen van arbeiders hoor: “Als werkende wordt je gestraft” lijkt hier op zijn plaats.
Ergens snap ik wel waarom de politieke partijen die het roepen, het roepen; Het is namelijk simpel. Ze richten zich op hogeropgeleide stemmers, welke geen auto nodig hebben en het geld hebben om van de daken te schreeuwen dat je groener moet zijn. Ook zijn zij bevoorrecht het goede OV te gebruiken, een soort OV-privilege zou je kunnen zeggen. Echter komt het niet bij die stemmers op, dat als ze dit daadwerkelijk gaan doen, de arbeider niet meer op zijn werk kan komen. Dus die funkopop verzameling gaat nooit meer afkomen, immers de havenarbeider kan het zich niet meer permitteren op het werk te komen.
En dit geldt niet alleen voor de havenarbeiders, maar voor alles wat industrieel is of vervoerd moet worden.
Bronnen
- [1] https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-verstedelijking/waar-wonen-mensen-met-een-hbo-of-universitair-diploma-
- [2] https://www.clo.nl/indicatoren/nl210013-hoogopgeleiden-2021
- [3] https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2009/51/meer-dan-helft-van-hoger-opgeleiden-woont-in-de-stad
- [4] https://geografie.nl/artikel/weinig-hoogopgeleide-dertigers-wonen-aan-randen-nederland
- [5] https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/werkgelegenheid-en-huisvesting-sleutelfactoren-voor-trekken-en-behouden-van-hoogopgeleiden/
- [6] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/36/hoogopgeleiden-reizen-vaker-met-het-ov
- [7] https://nos.nl/artikel/2538537-ov-gaat-achteruit-de-auto-is-sneller-zelfs-in-de-spits
- [8] https://nos.nl/artikel/2490256-provincies-bezorgd-over-gevolgen-personeelstekort-stads-en-streekvervoer
- [9] Hah, een bron dat arbeiders minder verdienen dan hoogopgeleid? Als je die nodig hebt, is het slecht met je gesteld.
Geef een reactie